پژوهش‌های جدید نشان داده که تاثیر ژنتیک بر اعتیاد بسیار زیاد است و تا حد زیادی در گرایش فرد به اعتیاد تاثیر گذار است. کسانی که از نظر ژنتیکی مستعد بیماری اعتیاد هستند حتی با یک بار مصرف ماده مخدر نیز احتمال درگیر شدن در دام اعتیاد را دارند. اما می توان گفت که با وجود ارثی بودن گرایش به اعتیاد در کسانی که دارای این ژن هستند، قابل کنترل است. داشتن زندگی سالم و سبک زندگی صحیح از دوران کودک تا حد زیادی می توان این ژن نهفته را سرکوب کند. در ادامه این مقاله به بررسی تاثیر ژنتیک بر اعتیاد می پردازیم.

منبع: تاثیر ژنتیک بر اعتیاد

ژنتیک چیست؟

ژنتیک کدهای بسیار قدرتمندی است که از والدین به ارث می‌رسد و تمام ویژگی‌های یک موجود زنده را می‌سازد. ژنتیک در حیوانات باعث می‌شود یک گونه خاص با گونه دیگری متفاوت شود و ویژگی‌های منحصر به فردی در هر نوع به وجود بیاید. برای مثال دلیل این که ساختار ماهی با ساختار اسب تفاوت دارد مربوط به ژنتیک است.
ژنتیک در انسان‌ها نیز باعث می‌شود که هر انسان ویژگی‌های خاصی داشته باشد و با دیگر انسان‌ها تفاوت پیدا کند. انسان‌ها تعداد زیادی از ژ‌ن‌های مختلف را دارند که هر کدام مسئول ویژگی خاصی در بدن هستند:

ژن‌های شخصیتی: این ژن‌ها باعث بروز ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری خاصی در فرد می‌شوند. مثلا خشم یا آرامش، درونگرایی یا برونگرایی، افسردگی یا شادی

ژن‌های جسمانی: این ژن‌ها ویژگی‌های قابل مشاهده انسان را می‌سازند. برای مثال دلیل تفاوت رنگ پوست و رنگ چشم در افراد به ژن‌های آنان مربوط می‌شود.

ژن‌های بیماری:این گونه ژن‌ها زمینه بروز و آسیب پذیر بودن در مقابل یک بیماری جسمی یا روانی را می‌سازند. مثلا افرادی که مادر یا پدر درگیر دیابت دارند بیشتر از باقی افراد مستعد ابتلا به دیابت هستند.

اعتیاد نیز یک از انواع ژن‌های بیماری است که امکان دارد از خانواده نزدیک یا دور به ارث منتقل گردد. برای آشنایی با سایر علل گرایش به اعتیاد کلیک کنید.

تاثیر ژنتیک بر اعتیاد | ژن اعتیاد

اعتیاد تحت تاثیر یک ژن مشخص نیست و ژن‌های زیادی با فرایندهایی نسبتا پیچیده سبب اعتیاد می‌شوند. امروزه در برخی کشورها با استفاده از آزمایش ژنتیک، می‌توان وجود داشتن ژن اعتیاد را از همان روز اول تولد تشخیص داد. متاسفانه این ژن درمان خاصی ندارد و تنها می‌توان با کنترل عوامل محیطی مثل خانواده، مدرسه، جمع دوستان و… جلوی بروز و ظهور آن را گرفت.

ژن اعتیاد بیشتر در دوره بزرگسالی خودش را نشان می‌دهد . اغلب افرادی که بعد از سنین نوجوانی درگیر اعتیاد می‌شوند، تحت تاثیر ژنتیک معتاد شده‌اند. به طور کلی در دوره نوجوانی اعتیاد بیشتر تحت تاثیر محیط و فشارهای روحی است و در بزرگسالی اعتیاد بیشتر تحت تاثیر وراثت قرار می‌گیرد. آمارها نشان می‌دهند سهم ژنتیک در بروز اعتیاد فرد، 50 تا 60 درصد است و با نزدیک‌تر شدن به فامیل درجه یک میزان بروز مجدد اعتیاد در افراد خانواده افزایش می‌یابد.

شاید شما هم این ژن را داشته باشید اما اعتیاد به اشکال دیگر در شما بروز پیدا کند. برای آشنایی بیشتر با نشانه های اعتیاد، مقاله اعتیاد چیست را مطالعه نمایید.

چه مواد مخدری بیشتر افراد دارای ژن اعتیاد را درگیر می‌کند؟

برخی مواد مخدر هستند که تاثیر آن‌ها بر افراد دارای ژن اعتیاد بیشتر است. این مواد بیشتر شامل مواد افیونی می‌باشند؛ مواد افیونی موادی هستند که از گیاه خشخاش به دست آمده و ماده اصلی در همه آن‌ها مورفین است. از جمله مواد افیونی می‌توان به تریاک اشاره کرد.

الکل نیزماده‌ایست که خاصیت وراثت پذیری بالایی دارد. پدر و مادرهایی که دچار الکلیسم هستند، خطر اعتیاد به الکل را در فرزندانشان افزایش می‌دهند. علاوه بر تریاک و الکل، کوکائین و نیکوتین نیز در زمره مواد مخدری قرار می‌گیرند که بیشتر افراد دارای ژن اعتیاد را درگیر می‌کنند. در این میان ماری جوانا و مواد توهم زا نیز خاصیت وراثت پذیری دارند اما به نسبت مواد ذکر شده این خاصیت در آن‌ها کمتر است. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید. 

تاثیر ژنتیک بر اعتیاد | چطور می‌توان اعتیاد ژنتیکی را درمان کرد؟

همان طور که گفته شد ژن اعتیاد درمان ندارد اما می‌توان از بروز آن در فرد جلوگیری کرد. داشتن ژن اعتیاد به هیچ وجه بیان کننده این موضوع نیست که این فرد حتما درآینده معتاد می‌شود، بلکه نشان دهنده این مطلب است که این افراد بیشتر از سایرین به مصرف مواد مخدر گرایش دارند و با قرار گرفتن در شرایط محیطی نامناسب، به احتمال بیشتری درگیر اعتیاد می‌شوند. افراد دارای ژن اعتیاد حتما باید از شرایط محیطی نامناسب دور نگه داشته شوند. این شرایط می‌تواند شامل در دسترس بودن مواد، جمع‌های دوستی یا خانوادگی مصرف کننده مواد، محله‌های درگیر اعتیاد و… باشد.

همچنین آمارها نشان داده یکی از عوامل اصلی روی آورن به مواد، مشکلات روحی است. به همین دلیل این افراد نباید فشارهای روحی و روانی زیادی را در خانواده یا محل کار تجربه کنند. علاوه بر این اگر درگیر بیماری‌های روحی روانی مثل افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت مرزی، دوقطبی و… هستند باید بیشتر تحت نظر روانشناس قرار بگیرند. برای کسب اطلاع در زمینه ترک اعتیاد کلیک کنید. 

برای دریافت مشاوره در زمینه اعتیاد می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا افرادی که ژن اعتیاد ندارند و در خانواده آن‌ها کسی معتاد نبوده، معتاد نمی‌شوند ؟

خیر. این عقیده کاملا غلط است. هیچ کس از بلای اعتیاد در امان نیست چرا که سیسستم پاداش دهی مغزی در همه یکسان است و مواد مخدر یا الکل با به هم زدن همین سیستم باعث اعتیاد می‌شوند.

ریسک ابتلا به اعتیاد در افرادی که خانواده درجه یک آن‌ها درگیر اعتیاد باشند چقدر است؟

با توجه به اینکه خانواده معتاد هم از نظر ژنتیکی و هم از نظر محیطی بر فرد تاثیر می‌گذارند، می‌توان گفت ریسک ابتلا به اعتیاد در افرادی که خانواده درجه یک آن‌ها معتاد است، چیزی حدود دو برابر یعنی 50 درصد بیشتر از دیگران است.

آیا می‌توان با فردی که پدر یا مادر معتاد دارد ازدواج کرد؟

در این مورد با توجه به تاثیر ژنتیک بر اعتیاد حتما باید از خدمات مشاوره پیش از ازدواج کمک گرفت چرا که این موضوع از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

منبع: تاثیر ژنتیک بر اعتیاد